BORSA TRADIZIONALE CONTRA ELETTRONICO

Przedmiotem rozważań w niniejszej pracy są alternatywne rynki instrumentów finansowych, a zwłaszcza papierów wartościowych - ich handlu i emisji. Rozpatrywane są rynki elektroniczne kreowane technologią ECN. Tłem do analiz jest, z jednej strony, rozwój usług finansowych realizowanych w formie zdalnej (e-finance), a z drugiej - ewolucja giełd od ich archetypów do form współczesnych.
Celem badań jest próba nakreślenia specyfiki elektronicznych systemów komunikacji na rynkach finansowych - giełdach i rynkach pozagiełdowych. Praca dotyczy głównie rynku akcji, ale analogiczne rozwiązania stosowane są do innych papierów wartościowych - elektronicznych obligacji i innych instrumentów finansowych, w tym walut. Szczególna uwaga poświęcona zostanie alternatywnym systemom handlowym (ATS) i elektronicznym sieciom komunikacji (ECN), umożliwiającym realizację transakcji giełdowych z ominięciem tradycyjnych pośredników rynku kapitałowego. Literatura na ten temat jest cząstkowa i bardzo rozproszona, są to głównie wzmiankowania w książkach zachodnich i teksty w materiałach konferencyjnych.
Praca jest próbą odpowiedzi m.in. na następujące pytania:
Jaka jest rola nowych technologii informacyjnych w tworzeniu alternatywnych rynków instrumentów finansowych i jaka rola przypada elektronicznym usługom finansowym (e-finance)
Jak w ujęciu historycznym zmieniało się funkcjonowanie rynków giełdowych (na tym tle istotne będą rozważania o pierwowzorach giełd, w tym rodzimych)?
W jakim zakresie technologie IT zmieniają oblicze współczesnych giełd i rynków pozagiełdowych, jaki jest stopień automatyzacji współczesnych giełd?
Jaki wpływ wywierają nowe technologie informacyjne i komunikacyjne na obrót papierami wartościowymi - akcjami i obligacjami, jak i innymi instrumentami finansowymi (np. handlu walutowego); w jakim zakresie generowane są nowe elektroniczne produkty finansowe (elektroniczne obligacje)?
Jakie są perspektywy rozwoju alternatywnych rynków papierów wartościowych i czy możliwa jest "wszcchobecność" usług e-finance
Dokonana zostanie próba systematyzacji obszarów zastosowań technologii informatycznych w obsłudze giełd, ze szczególnym uwzględnieniem Alternatywnych Rynków Handlowych - sieci ECN (Electronic Communication Networks).
Struktura niniejszej pracy obejmuje wstęp, 10 rozdziałów tematycznych, zakończenie i bibliografię. Wybrane rozważania przedstawiono w dwóch aneksach (giełda kupiecka w Elblągu oraz giełdy towarowe w Polsce).
W rozdziale pierwszym rozpatrzono koncepcję elektronicznych usług finansowych i warunki ich upowszechniania w globalnym środowisku gospodarowania. Wskazano tu m.in. na perspektywy i bariery rozwoju tych technologii. Drugi rozdział wprowadza w tematykę rynku kapitałowego i giełd. Przedstawiono genezę tworzenia giełd i przedgiełdowych form handlu. Istotnym elementem rozważań jest próba systematyzacji chronologii tworzenia giełd (w tym papierów wartościowych) i ich archetypów. Uwypuklono rys historyczny polskich giełd, a zwłaszcza ich pierwowzorów (giełdy kupieckie w Gdańsku, Toruniu, Warszawie), co wydaje się szczególnie istotne z punktu widzenia historii gospodarczej. Z uwagi na utrudniony dostęp do materiałów źródłowych (bądź ich brak) skoncentrowano się na wybranej faktografii. W aneksie przybliżono historię giełdy w Elblągu, na obszarze d. Prus.
W rozdziale trzecim zaprezentowano rozwój technologii komunikacyjnych i informatycznych w obsłudze rynków giełdowych, w ujęciu ewolucyjnym (fazy rozwoju), w tym tworzenie alternatywnych rynków handlowych i znaczenie IT na rynkach kapitałowych. Czwarty rozdział uszczególawia i porównuje mechanizmy funkcjonowania współczesnych giełd i rynków pozagietdowych. Za studia przypadków posłużyły NYSĘ i rynek Nasdaq.
W rozdziałach piątym, szóstym i siódmym analizowana jest koncepcja alternatywnych rynków handlowych - ATS, a w tym sieci ECN. Rozpatrywane są: istota i geneza tej innowacji e-finance, zasady funkcjonowania oraz struktura rynku (rozdz. 5.), w rozdziale szóstym korzyści rynkowe, ograniczenia (bariery) i perspektywy rozwoju, w rozdziale siódmym zaś przykładowe wdrożenia, ze szczególnym uwzględnieniem sieci Inslinet, dominującej na rynku. ECN rozwijają nowe formy konkurowania na rynkach papierów wartościowych. Rozdział ósmy charakteryzuje inne alternatywne rynki instrumentów finansowych - systemy bezpośredniej pierwotnej emisji akcji w środowisku internetowym (Internat Direct IPO, Internat IPO). Rozdział dziewiąty dotyczy elektronicznych obligacji (e-bonds) i platform nimi handlujących, a stosujących zbliżone do ECN rozwiązania. Zwrócono uwagę na istotę i funkcje e-bonds, platformy e-obligacji na przykładzie oferty Banku światowego oraz implikacje dla uczestników rynku emisji i obrotu e-bonds. Dopełnieniem są rozważania o specjalistycznych platformach handlu walutami i innymi instrumentami finansowymi, wzorujące się na technologii ECN. Dziesiąty rozdział dotyczy problematyki wszechobecności usług finansowych - możliwości jej zaistnienia, perspektyw, jak i ograniczeń. Podsumowaniem rozważań jest zakończenie.