ALIENACJA RYNKÓW FINANSOWYCH A PERSPEKTYWY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ

Część pierwsza opracowania (rozdział pierwszy) obejmuje rozważania teoretyczne. Podjęto w niej próbę zdefiniowania pojęcia alienacji rynków finansowych w oparciu o funkcje rynku finansowego. Wskazano również czynniki alienacji w kontekście rozwoju rynków finansowych, jak również dokonano przeglądu literatury przedmiotu. Należy przy tym podkreślić, że powiązanie między rozwojem rynków finansowych a sferą realną było analizowane w licznych pracach naukowych pod kątem wpływu na wzrost gospodarczy, nie dotyczyło jednak bezpośrednio zjawiska alienacji rynków finansowych w stosunku do gospodarki. Stąd też prezentowane w pracy rozważania teoretyczne, choć opierają się na dotychczasowym dorobku naukowym, rzucają zupełnie nowe światło na badane zjawisko.
Część druga niniejszego opracowania (rozdziały od drugiego do czwartego) stanowi analizę empiryczną poszczególnych segmentów rynku finansowego. Skupiano się tu na rynku walutowym, rynku akcji oraz rynku instrumentów pochodnych.
Z punktu widzenia rozwoju gospodarki rynek walutowy jest niezwykle istotny, umożliwia bowiem dokonywanie międzynarodowej wymiany towarów. Charakteryzuje się wysokim stopniem płynności, ale też wysokim poziomem transakcji spekulacyjnych, co sprzyja jego alienacji. W kontekście oderwania od sfery realnej istotne znaczenie ma także rozwój infrastruktury technologiczno-informatycznej.
Rynek giełdowy jest silnie powiązany ze sferą realną poprzez transfer kapitału między podmiotami posiadającymi nadwyżki kapitału i podmiotami zgłaszającymi zapotrzebowanie na kapitał. Podlega on silnie zjawiskom psychologicznym, często niemającym związku z sytuacją finansową spółek notowanych na parkietach czy makroekonomiczną danego kraju. Dodatkowo rozwój rynków giełdowych, mierzony przyrostem kapitalizacji, przy dużej zmienności cen akcji wskazuje, iż akcje jako aktywa stały się raczej przedmiotem spekulacji niż inwestycji o długim horyzoncie czasowym. W ostatniej dekadzie rynek instrumentów pochodnych rozwijał się bardzo dynamicznie, przekraczając kilkukrotnie wartości globalnej kapitalizacji giełdowej czy aktywów światowego sektora bankowego. Ponadto jako jedną z przyczyn kryzysu finansowego z 2008 roku wskazywano właśnie niekontrolowany rozwój rynku instrumentów pochodnych. Wydaje się, że stopień alienacji tego rynku jest wysoki, należy jednak zadać pytanie, czy jest on możliwy do ograniczenia. Wymagałoby to po pierwsze koordynacji działań na poziomie globalnym, a po drugie mogłoby ograniczyć rozwój rynku instrumentów pochodnych, co w niestabilnym środowisku gospodarczym zwiększyłoby koszty zarządzania ryzykiem.
Na podstawie badań empirycznych poszczególnych segmentów rynku finansowego trzecią część pracy poświęcono budowie scenariuszy, w których wskazano perspektywy rozwoju zarówno gospodarki światowej, jak i analizowanych rynków finansowych. Podstawowym celem było wskazanie zdarzeń na wybranych rynkach, prawdopodobieństwa ich pojawienia się w najbliższej perspektywie, a następnie określenie ich wpływu na stopień alienacji. Wskazane zostały także możliwe wydarzenia w gospodarce światowej i ich prawdopodobny wpływ na alienację rynków finansowych.